زندگی، آثار و خدمات غلامرضا آگاه (2)

پژوهش و نگارش

حسین مسرّت

دیباچه

غلامرضا آگاه را باید از دانش آموختگان مکتب تجربه ؛ و از نژاد انسان های باهوش و سختکوش دیار یزد دانست که با کاردانی و کارآگاهی خود «انقلابی سبز» را در پهنۀ استان کرمان پدید آورد .مرد خود ساخته ای که براثر تلاش و کوشش خود به همه چیز رسید و در اندک زمانی نام خود را بر سر زبان ها انداخت و عنوان «پدر صنعت نوین پستۀ ایران» را برازندۀ خود ساخت . این پژوهش کوشش می کند تا مردان دوستدار آبادانی ایران را با زندگی رادمردی آشنا کند که تحوّلی شگرف را در عرصۀ صادرات ایران پدید آورد؛ و در مدّت زمانی کوتاه، کفۀ ترازوی تجاری ایران را به خوبی سنگین کرد .

در فصول این کتاب، خواننده با زندگی، آثار و خدمات آگاه در دوران 85 سال زندگی او آشنا خواهند شد؛ مردی که در سخت ترین و دشوارترین شرایط اقتصادی ایران به کار خود ایمان و باور داشت و اگر طرح عظیم پیوند او در سال 1341 ش باز نایستاده بود، ایران اکنون بزرگترین تولیدکنندۀ پستۀ جهان بود و چه سرمایۀ عظیمی که به کشور ایران سرازیر نمی شد . حیف که برخی تصمیمات نادرست در برهه هایی از تاریخ، بنیان بسیاری از چیزها را بر می افکند.

نگارنده در راه گردآوری و تدوین این پژوهش به غیراز بهره وری از کتاب ها ، مقالات ، شجره نامه های موجود و برخی اسناد، از اطّلاعات برخی یزدیان آگاه به خاندان مرشد (بویژه در بخش برجستگان خاندان مرشد در یزد) نیز سود جسته است و اگر زمینه ای فراهم می شد که از اطّلاعات شفاهی خاندان آگاه در استان های کرمان و تهران بهره ور می شد، بی گمان پژوهشی بسامان تر در دسترس علاقه مندان گذاشته می شد.

نگارنده با توجّه به ظرفیّتی که در زندگی و آثار آگاه وجود دارد، جای کتابی مستقل در بارۀ او را خالی می بیند . مثلاً در این پژوهش از مندرجات اسناد آگاه در سازمان اسناد ملّی ایران (شعبه های یزد و تهران ) بهره برداری نشده است ؛ به فرزندان نامور او مانند: دکتر منوچهر، مهدی، علی و محمّد آگاه که هر کدام خدمات تأثیرگذاری در اقتصاد و اجتماع استان کرمان و ایران داشته اند، پرداخته نشده است. نیز در فصل آگاه و ادبیّات، تنها چند نمونه از شعر او آمده است و از ذکر بقیّه چشم پوشی شده است؛ و اگر چنانچه روزی قرارشد به هیئت کتاب درآید، بی گمان باید بخش هایی بدین پژوهش افزوده گردد، مانند: بخش مقالات و نوشته های آگاه؛ فرزندان آگاه؛ شجره نامه؛ اسناد و تصاویر.

ذکر این نکته بایسته است که به سفارش خانوادۀ آگاه، مطالب و مندرجات دو کتاب: «سرگذشت پنجاه کنشگر اقتصادی ایران» پژوهش آقایان: فریدون شیرین کام و ایمان فرجام نیا و نیز:«موقعیّت تجّار و صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی....برخوردار»، پژوهش آقایان: علی اصغر سعیدی و فریدون شیرین کام در این تحقیق، لحاظ نشد.

نگارنده در این پژوهش از یاری های دوتن از خانوادۀ آگاه به نام های: محسن آگاه و مهرداد آگاه در دستیابی به اطّلاعات و مصاحبه های خانوادگی بهرۀ فراوان برده است که باید از آنان تشکر و قدردانی شود.

حسین مسرّت

بهمن 1397