باز زنده‌سازي راه هاي كهن يزد*

حسین مسرّت

سال‌خوردگان يزدي به ياد دارند كه در گذشته‌ های دور، از مسيري كه اكنون از خيابان سيدگلسرخ و رحيم‌آباد و صدرآباد مي‌گذرد، به مشهد مي‌رفتند. مسير چند تن از جهانگردان مشهور از جمله ژنرال گاردان، سروان كريستي، كُلنل سي‌ام مَك گِرگِر نيز اين چنين بوده، در سفرنامة گرگر آمده است: يزد (نارين قلعه)، حوض جعفر (در ده مايلي يزد)، ارتفاعات‌ها رونا، آب پخشان، انجيرك، حوض سفيد، چاه‌نو، خرانق و در جديدترين سفرنامه از صفاء السّلطنه ناييني آمده كه به سال 1300 قمري از مسير خرانق، دارونه «درند؟» و انجيرك به يزد گذركرده است.

بازسازي مسير قديمي يزد به خرانق از چند نظر مي‌تواند سودمند باشد، (چنانچه از لحاظ شهري با دشواري روبرست، مي‌توان از همان راهي كه نزديك كارخانة گچ يزد است، بهره برد):

1- از اندازة رفت و آمد مسير يزد تا دو راهي طبس مي‌كاهد. به ويژه آن كه مسير اتوبوسهاي شيراز و برخي شهرهاي استان فارس از طريق يزد است.

2- از تصادفات سنگين مسير يزد تا دو راهي طبس پيشگيري خواهد شد.

3- كمك به آباداني و پيشرفت روستاهاي مسير خواهد شد و براي روستاهاي طامهر، دربيد، نيوك، منصوري، محموديه، سنجدك، انجيرك و چاه ‌نصر، راه هاي خوبي ايجاد خواهد گرديد.

4- راهي عملي و منطقي براي باز زنده‌سازي كاروانسراي كهن و كار آمد انجيرك گشوده خواهد شد كه زماني چند سازمان ميراث فرهنگي در صدد بازسازي و رونق آن و تبديل آن به قهوة خانة سنّتي و ايستگاه بين راهي بود.

5- به واسطة وجود معادن سرب و ... در اين مسير، راه عبور ماشين هاي اداري و غيراداري براي سركشي و شناسايي اين معادن نزديك تر و هموارتر خواهد شد.

6- اگر مسير يزد، خرانق بدين واسطه نزديك تر شود، از لحاظ اقتصادي و سوخت و كاركرد خودروها نيز به صرفه خواهد بود.

بخش دوم اين گفتار دربارة باز زنده‌سازي راه يزد به اصفهان از طريق عقدا، ورزنه و كوهپايه است.

*برگرفته از پرگار ش 196.