زندگی واقعی شیرزن ایلیاتی (ماه پرویز)*

حسین مسرّت

نگارنده در سال 1401 به غیر از کتاب هایی که بنا به ضرورت کارهای پژوهشی خود بایستی می خواندم و از آن بهره می گرفتم؛ مانند کتاب هایی در حوزۀ ادب ، فرهنگ و تاریخ یزد که نقد و معرّفی برخی از آن ها هم در شماره های جهان کتاب سال 1401 چاپ شد ؛ موفق به خواندن دفتر ششم کتاب خواندنی شازدۀ حمّام اثر جغرافی دان نامدار جهانی، دکتر محمّدحسین پاپلی یزدی شدم که این دفتر به نام «گل های ماه پرویز» چاپ شده و دربردارندۀ زندگی واقعی شیرزنی ایلیاتی با نام ماه پرویز است که به عشق همسرش شیرو که چوپان و نوازنده و از طبقات فرودست ایل است ، زندگی سرشار ایل خود را رها می کند و به دلیل طرد پدر و خانواده ، از همۀ دارایی و ثروت ایل محروم شده و به به ناچار در یکی از روستاهای یزد ساکن می شود .ماه پرویز همراه شیرو و سیزده فرزندش زندگی سراسر رنج باری را پشت سر می گذارد که با قلم شیوا و روان دکتر پاپلی به تصویر می درآید. چنان قلم وی مسحور کننده است که خواننده تا داستان را به پایان نبَرد، دوست ندارد از کتاب دست بکشد، حتی به بهای گرسنه ماندن و بی خوابی. وی چنان صحنه ها را جاندار به تصویر کشیده که هر آن خواننده، همزاد پنداری کرده و در غم و شادی و خنده و گریۀ قهرمانان داستان شریک می شود. این داستان مستند از زبان گلپری، دختر ماه پرویز که هم خانۀ دکتر پاپلی است ، روایت می شود و در حقیقت روایتی است از تاریخ پرفراز و نشیب زندگانی مرم ایران در طول سده های متمادی است و انگار این داستان تمامی ندارد. کتاب با سرانجام خوش (به غیر از گلبو) زندگی فرزندان ماه پرویز به ویژه گلپری پایان می پذیرد. (همۀ نام ها مستعار است)

پاپلی هیچ گاه ادّعایی دربارۀ نویسندگی به ویژه در حوزۀ خاطره نویسی نداشته و ندارد، ولی شش دفتر شازدۀ حمّام، همگی خواندنی ، پندآموز و درس آموز است. از این رو خواننده او را یک جامعه شناس آگاه ، درد شناس و دغدغه مند اجتماعی می بابد. صداقتی که نویسنده در این شش دفتر در نگارش خاطرات روزانۀ خود به کار برده، یکی از عامل های موفقیّت این سلسله کتاب هاست. چنانکه دفتر نخست این کتاب اکنون به چاپ چهل و ششم رسیده و همچنان دست به دست می برند. امیدوارم به زودی دفترهای بعدی این کتاب نیز چاپ شود.

*تارنمای شهر کتاب (23/12/1401)