گزارش رویدادهای تاریخی تابستان استان یزد* (5)

حسین مسرّت
28/5/1370
درگذشت استاد پریبرز نسیمی، نویسنده و محقّق زرتشتی و از مدیران موفّق آموزشگاه های یزد.

پریبرز نسیمی، فرزند رستم بهرام در سال 1295ش در یزد به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی‌ را در دبستان خسروی گذراند. وی تحصیلات متوسّطه را در دبیرستان کیخسروی به پایان رساند.
پس از برگشت از خدمت، به تدریس زبان و ادبیّات فارسی در همان دبیرستان مشغول شد. چندی نگذشت که به معاونت دبیرستان کیخسروی برگزیده شد و سرپرستی دبستان‌های دیه‌های زرتشتی‌نشین یزد همچون: اله آباد، اهرستان، تفت، چم، خرّمشاه، خیرآباد، رحمت‌آباد، شریف‌آباد، قاسم‌آباد، کوچه بیوک،مبارکه، مریم‌آباد و نصرت‌آباد نیز برعهدۀ وی قرار گرفت .مدیریّت دبیرستان کیخسروی که آن هنگام از بزرگ‌ ترین و گسترده ‌ترین دبیرستان‌های یزد بوده و با شایستگی تا هفت سال در این کار مهم خدمت می‌کرد.
چند سالی هم مدیریت دبستان دینیاری را داشت. در سال 1314 ش به همّت وی و جمشید بندریان‌زاده، سالنامۀ دبیرستان کیخسروی منتشر شد و در گردآوری و چاپ سالنامۀ دبیرستان مارکار نیز او سهمی داشت. همچنین ریاست سازمان جوانان زرتشتی یزد را چند سال برعهده داشت و حاصل این سال‌ها، چاپ و نشر مجلّۀ پندارها بود که در آن هنگام یکی از بهترین مجلات کشور حساب می‌شد و در سال های 1331 تا 1332 ش چاپ شد.
در بسیاری از نشریات همچون: هوخت ، فروهر ، پشوتن ، پندارها و مجلّۀ ارمغان آثارش به چاپ رسیده است. بیشترین نوشته‌های وی همین طور که اشاره شد، در زمینۀ فرهنگ و زندگی نامۀ فرزانگان زرتشتی و مؤسّسات و بناهای زرتشتی یزد بود. در زمینۀ داستان‌های شاهنامه هم در شماره‌های گوناگون فروهر، مقالاتی از وی چاپ شده است.
نسیمی سرانجام پس از 75 سال زندگانی که همیشه آن سه گفتار زرتشت: «گفتار نیک، پندار نیک و کردار نیک» را آویزۀ گوشش قرار می‌داد، در 28 مرداد 1370ش از این دنیا رخت بربست.

31/5/1374
درگذشت استاد دکتر محمّد علی قینی، ریاضی دان برجستۀ کشور .

دکتر محمّدعلی قینی از ریاضی‌دانان برجستۀ کشور بود که در سال 1300 ش در شهر یزد به دنیا آمد. وی از اعقاب استاد حسن حدّاد بود، او تحصیلات ابتدایی‌ را در یزد گذراند و در سال 1317 ش با احراز رتبۀ نخست در کلّ کشور، موفق به دریافت نشان علمی درجۀ یک و اخذ دیپلم شد و به استخدام ادارۀ عدلیه (دادگستری) درآمد. او ضمن کارهای اداری، به تدریس ریاضیات هم مشغول بود و در سال 1330ش با کسب مقام نخست کنکور، وارد دانشگاه شد و ‌در سال 1333ش به‌عنوان شاگرد اوّل،کارشناسی ریاضی را دریافت کرد و بعد از بازگشت به یزد به شغل دبیری پرداخت.
قینی در سال 1335ش با بورس دانشگاه تهران به بلژیک عزیمت کرد، کارشناسی ارشد آمار و دکترای مکانیک را با درجۀ ممتاز از دانشگاه دولتی بروکسل دریافت کرد و پس از بازگشت، در سال 1338ش در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت و در سال 1345 ش به مقام استادی نائل شد. وی ضمن تدریس در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، دبیر انجمن ریاضی ایران هم بود، نیز دو دوره مدیر گروه ریاضی دانشگاه تهران ، عضو شورای انتشارات دانشگاه تهران، عضو شورای آموزشی دانشگاه تهران ، سرپرست دانشجویان دانشگاه علوم و سالیان متمادی طرّاح سؤالات کنکور بود تا اینکه در سال 1358 ش بازنشسته شد.
دکتر قینی پیش و پس از بازنشستگی تا خرداد 1370 ش با دانشگاه های: شهید بهشتی، صنعتی امیرکبیر، فردوسی مشهد، دانشکدۀ افسری و ستاد انقلاب فرهنگی همکاری داشت. تألیف و ترجمه‌های زیادی در زمینه‌های آمار و ریاضی از او برجای مانده که مقداری از آن‌ها چاپ شده است. سرانجام این ریاضی‌دان برجسته در 31 مرداد 1374 دعوت حق را لبیک گفت.

31/5/1374
افتتاح صنایع متالوژی یزد.

این مجموعه با نام شرکت صنايع متالورژي يزد در تاریخ 14/01/1386 به بهره برداری رسیده و فعال است. فعالیت تولیدی این شرکت در محل کارخانه واقع در استان يزد ، شهرستان يزد ، شهر شهرك صنعتي يزد ، روبروي صنايع لاستيك است. تولید و فعالیت در گروه کالایی ساخت فلزات اساسي قيمتي و فلزات غيرآهني، شمش برنجاسلب و تختال برنجي ، شمش برنج به ظرفیت 24000 تن ، ورق برنجي به ظرفیت 24000 تن و نیز مونتاژ پمپ هاي هيدروليك پمپ تراكتور ، پمپ هاي هيدروليك بجزپمپ آب به ظرفیت 42000 دستگاه است.

1/6/1308
چاپ نخستین شمارۀ ماهنامۀ نمکدان به مدیریّت عبدالحسین آیتی یزدی.

آیتی به سال 1348 ق، در تهران مقیم شد و به خدمت وزارت معارف درآمد و به تدریس در دورۀ متوسطه پرداخت.آیتی در دبیرستان‌های سلطانیه، علمیه، رازی، کمالیّه و دارالفنون، نزدیک به ده سال به تدریس اشتغال داشت. در این روزگار به تحقیقات ادبی نیز روی آورد و مجلۀ ادبی - انتقادی «نمکدان» را بنیان نهاد. این نشریه، از شهریور1308 ش تا آذر 1321 ش، به‌طور نامنظم، منتشر می‌شد و مقالات علمی و ادبی و انتقادی آن‌ که برخی به فارسی سره نیز نوشته می‌شد؛ نمونه و سرمشقی برای مجلات دیگر بود.
این مجله در نوع خود، بدیع و نسبت به روزگار خود، روزآمد است و نویسنده، اغلب با نثری فصیح و شعری بلیغ، موضوعات مطمح نظر خود را که جامعه با آن رویاروست باز می‌نماید و نظیر غالب طنزنویسان موفق، مطایبه و هزل و جد را به هم می‌آمیزد و خواننده را به تاملی توأم با تفکر وامی‌دارد.
بدین ترتیب امتیاز این نشریه از طرف وزارت معارف تحت شماره 662 به ثبت رسید و درسرلوحۀ آن؛ در هر خانه تأکید شد و 12 خانه به تأیید حضرت یزدان در 12 ماه. این مجله از همان آغاز به قطع جیبی منتشر شد.
نخستین خانۀ نمکدان، در شهریور 1308 منتشر شد و در مجموع تا بهمن ماه 1314؛ ادامه داشت؛ ولی در این مدّت توانست چهار دوره از نمکدان را منتشر کند؛ به صورتی که سال دوم این نشریه با وقفه تقریبا هفت ساله در مهرماه 1311 انتشار یافت. و پس از شهریور1320 و رفع توقیف، کلاًّ به یزد منتقل و نخستین شماره نیز به تاریخ 30/8/1320 در یزد چاپ شد.