کاریز یزد

حسین مسرّت* دانشنامۀ مزدیسنا: جهانگیر اشیدری، واژه‌نامه توضیحی آئین زردشت، تهران: مرکز، چاپ سوم، 1383، وزیری، 515 ص.کتابی پایه و فراگیر برای هر ایرانی دوستدار تاریخ و فرهنگ کهن خود. نویسنده در این دفتر، هزاران نام، واژه، گزاره و پنداره که به‌گونه‌ای با آیین زرتشت پیوند دارد و بخش شایانی از فرهنگ ایران باستان را در خود دارد، با چینش الفبایی، همراه با آوانویسی، گزارش و روشن کرده است. فراوانی منابع نویسنده، نشان از ژرف‌نگری وی در زمان‌هایی دارد که دست‌اندرکار گردآوری این کتاب بوده است.*دانشنامۀ مشاهیر یزد: محمّد کاظمینی، یزد: بنیاد ریحانة‌الرّسول یزد، ویرایش دوم، 1382، رحلی، 3 ج، 2210 ص، مصوّر.در این دانشنامه که گزارش زندگی و آثار نزدیک به 6000 تن از بزرگان، رجال سیاسی و اجتماعی و تاریخی، سخنوران، نویسندگان، ادیبان، خبرگان، دانشمندان و ... یزد آمده. گزارش زندگی و نگارۀ بیش از 100 نفر از بزرگان و ناموران زرتشتی، به‌ویژه شهدای زرتشتی در جنگ ایران و عراق گنجانده ‌شده است. پژوهش‌ها به‌جز کتاب و اینترنت، میدانی هم بوده و دستاورد تلاش پیگیری شهریار هیربد، پژوهشگر سخت‌کوش گروه زرتشتیان یزد است.*دخمۀ چم: نسیم علی‌پور، پایان‌نامۀ دانشگاهی پس از آن به نام «دادگاه چم» چاپ شد.بنگرید دادگاه چم.*دخمه – دادگاه: کیخسرو اشتری قاسم‌آبادی، مقدّمه: دین شاه جی جی بائی ایرانی، بمبئی: انجمن ایران لیگ، 1306، رقعی، 46 ص.دربارۀ آیین‌های دخمه گذاری، نقشۀ زمین دخمه و جز آن.*دخمه‌های زرتشتیان یزد: حسین مسرّت، یزد: سازمان ملّی حفاظت آثار باستانی ایران- دفتر فنی یزد: 1365، بیاضی، 13 ص، مصوّر.نخستین پژوهش یگانه دربارۀ برج‌های خاموشان یزد است که با نگاره و نقشه همراه شده است. نیز بنگرید به همین کتاب، بخش بناها, ...ادامه مطلب

حسین مسرّت*سالنامۀ دبیرستان کیخسروی [یزد]، به کوشش و سردبیری: پریبرز نسیمی و جمشید بندریان زاده، یزد: [دبیرستان کیخسروی]، 1314، رقعی، 82 ص، مصوّر.نخستین سالنامۀ چاپ‌شده در یزد است و دربردارندۀ گفتارهایی چون: تاریخچۀ کوتاه دبیرستان و دبستان‌های وابسته به آن و آمار و گزارش مصوّر دبیرستان است. این دبیرستان «در سال 1268 ش یعنی موقعی که نه‌فقط در یزد، بلکه در سایر شهرهای ایران مدارس آبرومند، کم و انگشت‌شمار بود، به دست روانشاد کیخسرو مهربان رستم که از خیرخواهان و دانش‌پروران زرتشتی بوده است، تأسیس شد.» *ستی پیر (قلعه اسدان): دینیار شهزادی، پژوهش موجود در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد، مصوّر.دربردارندۀ گزارشی از بخش‌ها و پیشینۀ این پیرانگاه کهن که هرساله زرتشتیان ایران و گیتی به پابوسی (زیارت) آن می‌روند، هست. در متون کهن به نام قلعۀ هستبندان هم آمده است.*سرزمین جاویدان... .: دبیرخانۀ کنگرۀ جهانی زرتشتیان، ترجمه: هوشنگ افشاری، تهران: دبیرخانۀ کنگرۀ جهانی زرتشتیان جهان و نور، 1378، وزیری، 474 ص + 540 ص. مصوّر، رنگی.مجموعۀ گفتارهایی که در یادوارۀ ششمین همایش جهانی زرتشتیان در تهران، دربردارندۀ ده‌ها گفتار تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، دربارۀ پیشینه، آمار ، سازمان، زندگی، گذشته و آیندۀ زرتشتیان دنیا، ایران و یزد. بسیاری از یزدی‌ها مانند شادروانان پروفسور کسری وفاداری و خداداد خنجری در این همایش بودند. *سرزمین و مردم ایران: عبدالحسین سعیدیان، تهران: علم و زندگی، چاپ سوم، 1363، وزیری، 1263 ص، مصوّر.نویسنده با انگیزۀ شناخت ویژگی‌های بومی، سرزمینی و آماری مردم ایران به شناسایی گروه‌های قومی، نژادی و دینی هر گوشه از ایران دست‌زده و در بهرۀ استان یزد (720-682) بخشی نیز ویژۀ آیین‌های زر, ...ادامه مطلب

حسین مسرّت*فرهنگ بهدینان شریف آباد اردکان یزد: مهرداد قدردان، تهران: فروهر، 1401-1402- 3ج.واژه نامۀ گویشی و تحلیلی شریف آباد.*فرهنگ زردشتیان استان یزد: صدّیقۀ رمضان‌خانی، تهران: سبحان نور؛ پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی یزد، 1387، وزیری، 566 ص، مصوّر، رنگی.کتاب در دو بهرۀ فراگیر و 15 بخش سامان‌یافته که بخش‌های یکم تا سوم، به پیشینه و شناسایی دین زرتشتی، وضعیّت و کوچ زرتشتیان، تاریخچۀ زرتشتیان یزد و باورهای دینی آنان می‌پردازد و در بخش‌های چهارم تا پانزدهم، به فرهنگ عامیانۀ زرتشتیان یزد، دربردارندۀ باورها، داستان‌ها، ترانه‌ها، لالایی‌ها، سروده‌ها، پوشاک، بازی‌ها، بناهای تاریخی، خانه‌های سنّتی، برزن‌ها، آتشکده‌ها، زیارتگاه‌ها، غذاها، خوراک‌ها، جشن‌ها، بزرگان، خدمات و آیین‌ها همراه با نگاره‌ها می‌پردازد. نیز بنگرید به همین کتاب، بخش شناسایی کتاب. *فرهنگ زرتشتیان استان یزد: کیخسرو کشاورز، سوئد: اسکلستونا، 1371، 2 ج.بنگرید به نمونۀ پس از این.*فرهنگ‌نامۀ گویش زرتشتیان استان یزد، آمریکا، 1993 م.کتاب در دو بخش سامان یافته ، بخش نخست، دربردارندۀ روش‌های دستوری گویش زرتشتیان استان یزد و بخش دوم واژه‌نامه با برابر نهاد فارسی امروزی آن است. پرستشگاه‌های زرتشتیان استان یزد، نام‌های ویژۀ زنان و مردان زرتشتی تا پیش از 1300 ش نیز در این کتاب پیوست است. (برگرفته از کتاب خانم فرانک فیروزبخش با نام بررسی ساختمان دستوری گویش بهدینان). *فرهنگ و پوشاک زرتشتیان یزد: منیژۀ فرقانی، پایان‌نامۀ کارشناسی در رشتۀ تکنولوژی طرّاحی و دوخت مرکز آموزش عالی دختران تهران (سمیّه)، استاد راهنما: مهناز ترابیان: 1373، رحلی، 136 ص، مصوّر، رنگی.این پژوهش با همکاری سازمان میراث فرهنگی استان یزد انجام‌شده و نسخه‌ای از, ...ادامه مطلب

عاطفه دهقانیآیین بزرگداشت «حسین مسرت» پژوهشگر پیشکسوت استان یزد به مناسبت هفته پژوهش با حضور جمعی از مسئولان و پیشکسوتان فرهنگ و هنر استان یزد و اهالی کتاب و اندیشه در در محل کتابخانه مرکزی یزد برگزار گردید .«حسین مسرت» نویسنده و پژوهشگر پیشکسوت، کتابدار مرجع، نسخه‌شناس و فهرست‌نگار کتابهای چاپ سنگی و خطی سرشناس استان یزد و کشور است.به گفته « حمید رضا امیری » از اساتید پیشکسوت فرهنگ وادب استان یزد حسین مسرت پیشوند استاد نمی خواهد چرا که آنچه در وجود اوست ، لزوما در معانی و مفاهیمی که از واژه « استاد » برداشت می کنیم ، نیست .حسین مسرت به تنهایی یادآور آرامش ، نجابت ، سختکوشی ، پیگیری ، خستگی ناپذیری ، همدلی و همراهی است .دکتر«علی اکبرجعفری ندوشن » درپاسداشت این نویسنده و پژوهشگر پرتلاش باعنوان « برای او که جهانی است بنشسته درگوشه ای » چنین نگارش کرده است :دراین شبها، به همت کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان یزد، کنسرت موسیقایی با روایت داستان لیلی ومجنون بر پا شده است که با استقبال درخور توجهی هم روبرو است .این کانون که در تجربه هنری ارزشمندی در سال گذشته با شاهنامه فردوسی وداستان رستم وسهراب توانایی مدیران واعضای خود را درارائه هنر موسیقی ملی همراه با عطف توجه جدی به ادبیات دیرپا وماندگارفارسی به نمایش گذاشته بود شایسته سپاس فراوان است وباید امیدوار بود که به کمک نهادهای دیگر ،چراغی که در این ایام باسعادت برافروخته همواره پرپروغ بماند.اما آنچه دراین میان سزاوار ستایشی مضاعف است حسن تدبیرارزنده ای است که مدیران ودست اندرکاران این مراسم در پاسداشت مقام علمی -فرهنگی ناموران عرصه فرهنگ وهنر این استان به کار گرفته اند ،سالها بود که حسرت چنین همتی به دلها بود .صاحب قلمان دانشی ور و, ...ادامه مطلب

تازه‌ترین کتاب منتشرنشده از آذر یزدی رونمایی شد؛کتاب «استان یزد در سرزمین ما ایران» تازه‌ترین کتاب منتشرنشده از زنده‌یاد «مهدی آذر یزدی» منتشر شد. این کتاب در حاشیه شب نخست نشست «کتاب، یزد، فرهنگ» که با سخنرانی دکتر پیام شمس‌الدینی ایران‌شناس یزدی پیرامون دلالت‌های نجومی در کتیبه‌های دوره اسلامی برگزار شد، رونمایی شد.به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «استان یزد در سرزمین ما ایران» تازه‌ترین کتاب منتشرنشده از زنده‌یاد «مهدی آذر یزدی» رونمایی شد.۱۱ سال پس از درگذشت «مهدی آذر یزدی» پدر ادبیات کودک و نوجوان کشورمان، تازه‌ترین کتاب منتشر نشده وی با عنوان «استان یزد در سرزمین ما ایران»، به کوشش حسین مسرّت نویسنده و محقق یزدی طی مراسمی شب گذشته در محل کتابخانه مرکزی یزد رونمایی شد.این کتاب مصور که ۱۲۲ صفحه تالیف شده از سوی انتشارات اندیشمندان یزد منتشر و به بازار نشر ارائه شده و حاوی مطالبی پیرامون یزد و جغرافیای یزد و آداب و رسوم و زندگی اجتماعی مردمان این دیار است که خوش‌نویسی استاد «محمود رهبران» نیز مزین شده است.این کتاب در حاشیه شب نخست نشست «کتاب، یزد، فرهنگ» که با سخنرانی دکتر «پیام شمس الدینی» ایران شناس یزدی پیرامون دلالت‌های نجومی در کتیبه های دوره اسلامی برگزار شد، رونمایی شد.حسین مسرت در مقدمه کتاب چنین نوشته است: «اینک آن کتاب آذر یزدی که باید جزو آخرین آثار قلمی او دانست، با پایبندی کامل به نثر ویژه او، با ویرایش صوری (سجاوندی) و اصلاح چندین مورد نادرستی سهوی و افزودن عکس‌های گویا و درخور و همزمان با چهاردهمین سالروز درگذشت استاد آذر یزدی و «روز ادبیّات کودکان و نوجوانان» در دسترس خوانندگان گرامی قرار می‌گیرد که هم اثری خواندنی و چاپ‌نشده از اوست و هم دربردارند, ...ادامه مطلب

حسین مسرّتخوراکی‌های سنّتی یزدی، خیلی گف دارهباور بکن بر هر غذایی که بیگی شرف دارهمحمود صادق منشخوراک نیز هم چون دیگر موارد سنّتی و بومی که پیوند نزدیکی با آداب و آیین های هر منطقه دارد، ریشه در ویژگی های فرهنگی، جغرافیایی، اقلیمی ، آب وهوایی و زیست محیطی هر بوم و شهر و روستا دارد و می توان بنا به گفتۀ استاد محمّد کریم پیرنیا در بارۀ معماری بومی در بارۀ خوارکی های بومی نیز گفت که مواد و مصالح آن «بوم آورد» است؛ یعنی ریشه در همان بوم و بر دارد و جزء میراث فرهنگی هر منطقه است. از دیگر سو با توجّه به شرایط اجتماعی و اقتصادی خانواده ها حتّی گونۀ غذای اعیان و اشراف با طبقات متوسّط و فرودست نیز فرق می کرده است. با اینکه بسیاری از خوراکی ها و نوشیدنی ها و شیرینی ها در سراسر ایران کنونی و حتّی ایران بزرگ که زمانی از افغانستان تا تاجیکستان و ازبکستان و کرانۀ آمودریا و باکو و حتی بخش شرقی ترکیۀ کنونی را شامل می شده، همانند و یا تا اندازه ای به هم مانند است، امّا باز وجوهی وجود دارد که مثلاً کوفتۀ تبریزی را از کوفتۀ دیگر جای های ایران متمایز می کرده است ؛ به غیر از آن برخی خوراکی ها وجود دارد که نه تنها ویژۀ یک استان، بل حتی ویژۀ یک روستاست و در روستای کناری هم ساخته و پرداخته نمی شود.امّا ویژگی مشترک همه خوراکی های ایرانی به غیر از گونه گونی گسترده و خاص بودن(غیر تکراری)، خوشمزّه بودن آن نیز است که کسان و مسافران ایرانی و بیگانه را ترغیب می کند به هر شهری می روند از خوراکی ها و شیرینی های بومی آن نیز بهره ببرند. بگذریم از اینکه برخی خوراکی های ایرانی آوازه ای جهانی دارد.****کتابی که پیش روست و عنوان فرهنگ خوراک یزد را دارد، حاصل پژوهش های چندین سالۀ خانم الهۀ میر افضلی است که خود رمز و, ...ادامه مطلب

حسین مسرّت4/5/1348تبدیل یزد به فرمانداری کلّ متشکّل از چهار شهرستان و ده بخش.استان یزد یکی از استان‌های ایران به مرکزیت شهر یزد است. جمعیت استان یزد طبق آخرین سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۱،۱۳۸،۵۳۳ نفر (۳۴۰،۶۵۷ خانوار) نفر بوده است.در نخستین قانون تقسیمات کشوری، ولایت یزد یکی از ۱۲ ولایت ایران بود. در دومین قانون تقسیمات کشوری مصوب سال ۱۳۱۶ش، شهرستان یزد و اصفهان استان دهم را تشکیل می‌دادند. در سال ۱۳۴۸ش یزد از استان اصفهان جدا و به فرمانداری کل تبدیل گردید. این استان تا سال ۱۳۵۲ش یکی از شهرستان‌های استان دهم محسوب می‌گردید که در سال ۱۳۵۲ ش با مصوبۀ هیئت وزیران به استان ارتقاء پیدا کرد. یزد در مرکز ایران قرار گرفته و از پیرامون با استان‌های اصفهان، خراسان جنوبی، کرمان و فارس همسایه است. این استان در حدود ۷۴۴۹۳ کیلومتر مربع وسعت داشته و به تنهایی چهار و نیم درصد از کل مساحت ایران را در بر می‌گیرد. در فصول بهار و تابستان، آب و هوای بیش‌تر مناطق استان، گرم و خشک و در فصول زمستان و پاییز سرد و نسبتاً مرطوب است. یزد دومین شهر ایران پس از بم است که در یونسکو به ثبت جهانی رسیده‌است.مردمان یزد با مردمان استان‌های دیگر خویشاوندی دارند. از گذشته های دور روابط تجاری و فامیلی قدرتمند با شهرهای انار و رفسنجان به دلیل تجارت پسته، با شهرهای طبس و تربت حیدریه به دلیل بودن بر سر راه یزد - مشهد و با شهرهای آباده ، شهر بابک ، نیریز ، اقلید ، بوانات و جندق و شهرستان خور و بیابانک به دلیل خرید و فروش محصولات کشاورزی و مرکزیت داشتن اداری، آموزشی و سیاسی یزد در مرکز ایران وجود دارد.استان یزد درسال ۱۳۵۲ش از استان اصفهان جدا شد. استان یزد دارای ۱۰ شهرستان، ۲۱ بخش ، ۴۵ دهستان و ۲۱ شهر است: ابرکوه، اردکان, ...ادامه مطلب

حسین مسرّت28/5/1370درگذشت استاد پریبرز نسیمی، نویسنده و محقّق زرتشتی و از مدیران موفّق آموزشگاه های یزد.پریبرز نسیمی، فرزند رستم بهرام در سال 1295ش در یزد به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی‌ را در دبستان خسروی گذراند. وی تحصیلات متوسّطه را در دبیرستان کیخسروی به پایان رساند.پس از برگشت از خدمت، به تدریس زبان و ادبیّات فارسی در همان دبیرستان مشغول شد. چندی نگذشت که به معاونت دبیرستان کیخسروی برگزیده شد و سرپرستی دبستان‌های دیه‌های زرتشتی‌نشین یزد همچون: اله آباد، اهرستان، تفت، چم، خرّمشاه، خیرآباد، رحمت‌آباد، شریف‌آباد، قاسم‌آباد، کوچه بیوک،مبارکه، مریم‌آباد و نصرت‌آباد نیز برعهدۀ وی قرار گرفت .مدیریّت دبیرستان کیخسروی که آن هنگام از بزرگ‌ ترین و گسترده ‌ترین دبیرستان‌های یزد بوده و با شایستگی تا هفت سال در این کار مهم خدمت می‌کرد.چند سالی هم مدیریت دبستان دینیاری را داشت. در سال 1314 ش به همّت وی و جمشید بندریان‌زاده، سالنامۀ دبیرستان کیخسروی منتشر شد و در گردآوری و چاپ سالنامۀ دبیرستان مارکار نیز او سهمی داشت. همچنین ریاست سازمان جوانان زرتشتی یزد را چند سال برعهده داشت و حاصل این سال‌ها، چاپ و نشر مجلّۀ پندارها بود که در آن هنگام یکی از بهترین مجلات کشور حساب می‌شد و در سال های 1331 تا 1332 ش چاپ شد.در بسیاری از نشریات همچون: هوخت ، فروهر ، پشوتن ، پندارها و مجلّۀ ارمغان آثارش به چاپ رسیده است. بیشترین نوشته‌های وی همین طور که اشاره شد، در زمینۀ فرهنگ و زندگی نامۀ فرزانگان زرتشتی و مؤسّسات و بناهای زرتشتی یزد بود. در زمینۀ داستان‌های شاهنامه هم در شماره‌های گوناگون فروهر، مقالاتی از وی چاپ شده است.نسیمی سرانجام پس از 75 سال زندگانی که همیشه آن سه گفتار زرتشت: «گفتار نیک، پندار نی, ...ادامه مطلب

حسین مسرّت2/6/1300 آغاز چاپ نخستین شمارۀ روزنامۀ انقلابی و مردمی طوفان به همّت فرّخی یزدی.روزنامۀ طوفان روزنامه یومیه‌ای بود که توسط محمد فرخی یزدی منتشر می‌شد. طوفان در طول مدت انتشار بیش از پانزده مرتبه توقیف و باز منتشر شده‌است.گاه نیز به سبب زندانی شدن فرخی، انتشار روزنامه دچار وقفه گردیده‌است. در مواقعی که روزنامۀ طوفان توقیف می‌شد، فرخی با در دست داشتن مجوز و امتیاز سایر روزنامه‌ها همچون «پیکار»، «قیام»، «طلیعه»، «آئینه افکار» و «ستاره شرق» مقالات و اشعار خود را منتشر می‌نمود. طوفان عنوان روزنامه داشته و در سال نخست، هفته‌ای دو روز (جمعه و دوشنبه)، و در سال‌های بعد سه نوبت در هفته (دوشنبه و چهارشنبه و جمعه) منتشر می ‌شده ‌است. این روزنامه تا سال سوم چندین‌بار توقیف شد، ولی فرخی به این زورگویی‌ها اعتنایی نداشته، افکار خود را در روزنامه‌های دیگر مانند: ستاره شرق، قیام، پیکار و… منتشر می‌کرد. طوفان در سال هشتم خود به مجله تبدیل شد، اما این بار هم یک‌سال بیشتر دوام نکرد. تنها دورۀ کامل موجود طوفان در اختیار خانواده سیدابوالحسن حائری‌زاده یزدی (نماینده مجلس شورای ملی) بود که او نیز به حسین مکی داده بود.علاوه بر فرخی یزدی، نویسندگانی همچون احمد کسروی و ملک‌الشعرا بهار و حبیب یغمایی نیز در این روزنامه مطلب می‌نوشته‌اند.8/6/1348درگذشت سیّد ضیاءالدّین طباطبایی یزدی سیاستمدار و کارگزار کودتای سیاه 1299 ش.سید ضیاءالدین طباطبایی یزدی (متولد ۱۲۶۸ در شیراز ) سیاستمدار ایرانی و نخست ‌وزیر ایران در زمان احمدشاه قاجار، آخرین شاه دودمان قاجار بود. در کودتای ۱۲۹۹ خورشیدی همراه با رضا پهلوی شرکت داشت و رئیس‌الوزرای ایران شد و تا ۴ خرداد ۱۳۰۰ در این مقام بود.سید ضیاء طباطبایی یزدی. پدرش سید, ...ادامه مطلب

 حسین مسرتكاظمى، سيّدمحمود:    آشنايى با علوم قرآنى، يزد: نيكوروش، چاپ دوم، 1382، رقعى، 288 ص. [رؤيت[  گلشن‏تفتى، اصغر:150 خطابه در قرآن، يزد: ريحانةالرّسول، 1382، وزيرى، 134 ص. × گزينش 150 آيه كه در , ...ادامه مطلب

     حسين مسرّت طوارى‏ يزدى، عبّاس:    انوارالسّما (در فضيلت رسول اكرم (ص) بر ساير انبياء) (فارسى): نسخۀ خطّى كتابخانۀ وزيرى يزد، ش 3945، به خطّ مؤلّف در 1379. [فهرست وزيرى5: 1856 ]---------- :    الص, ...ادامه مطلب

 يزد - ايرنا - جلسه شوراي اداري استان يزد با حضور صالحي فر معاون رييس جمهور و رييس ميراث فرهنگي كشور و نمايندگان مردم استان برگزار و در اين جلسه از حسين مسرت پژوهشگر برتر يزدي و همچنين طالبيان معاون م, ...ادامه مطلب

 آئین تجلیل از فعالان، پیشکسوتان و خادمان فرهنگ مکتوب و نشر استان یزد با تقدیر از این فعالان عرصه فرهنگ استان یزد برگزار شد.۲۴ آبان ۱۳۹۶ -  به گزارش خبرگزاری تسنیم از یزد، آیین تجلیل از فعالان، پیشکسو, ...ادامه مطلب

 در دیدار مدیرکل کتابخانه های استان با حسین مسرت مطرح شد :ایجاد اولین كنابخانه كودك در استان با نام مرحوم آذر یزدیمدیر كل كتابخانه های عمومی در دیدار با حسین مسرت ، محقق ، پژوهشگر و مسئول بخش مرجع و ا, ...ادامه مطلب

 محقق و نویسنده صاحب‌نام استان يزد با تشريح برنامه‌هاي آيين نكوداشت استاد "عبدالعظيم پویا"، از وي به عنوان يكي از پیشکسوتان حفظ و معرفی میراث فرهنگی و تدوین تاریخ فرهنگی استان ياد كرد.به گزارش خبرگزار, ...ادامه مطلب