گزارش رویدادهای تاریخی تابستان استان یزد* (6)

حسین مسرّت

2/6/1300 آغاز چاپ نخستین شمارۀ روزنامۀ انقلابی و مردمی طوفان به همّت فرّخی یزدی.

روزنامۀ طوفان روزنامه یومیه‌ای بود که توسط محمد فرخی یزدی منتشر می‌شد. طوفان در طول مدت انتشار بیش از پانزده مرتبه توقیف و باز منتشر شده‌است.
گاه نیز به سبب زندانی شدن فرخی، انتشار روزنامه دچار وقفه گردیده‌است. در مواقعی که روزنامۀ طوفان توقیف می‌شد، فرخی با در دست داشتن مجوز و امتیاز سایر روزنامه‌ها همچون «پیکار»، «قیام»، «طلیعه»، «آئینه افکار» و «ستاره شرق» مقالات و اشعار خود را منتشر می‌نمود. طوفان عنوان روزنامه داشته و در سال نخست، هفته‌ای دو روز (جمعه و دوشنبه)، و در سال‌های بعد سه نوبت در هفته (دوشنبه و چهارشنبه و جمعه) منتشر می ‌شده ‌است. این روزنامه تا سال سوم چندین‌بار توقیف شد، ولی فرخی به این زورگویی‌ها اعتنایی نداشته، افکار خود را در روزنامه‌های دیگر مانند: ستاره شرق، قیام، پیکار و… منتشر می‌کرد. طوفان در سال هشتم خود به مجله تبدیل شد، اما این بار هم یک‌سال بیشتر دوام نکرد. تنها دورۀ کامل موجود طوفان در اختیار خانواده سیدابوالحسن حائری‌زاده یزدی (نماینده مجلس شورای ملی) بود که او نیز به حسین مکی داده بود.
علاوه بر فرخی یزدی، نویسندگانی همچون احمد کسروی و ملک‌الشعرا بهار و حبیب یغمایی نیز در این روزنامه مطلب می‌نوشته‌اند.

8/6/1348
درگذشت سیّد ضیاءالدّین طباطبایی یزدی سیاستمدار و کارگزار کودتای سیاه 1299 ش.

سید ضیاءالدین طباطبایی یزدی (متولد ۱۲۶۸ در شیراز ) سیاستمدار ایرانی و نخست ‌وزیر ایران در زمان احمدشاه قاجار، آخرین شاه دودمان قاجار بود. در کودتای ۱۲۹۹ خورشیدی همراه با رضا پهلوی شرکت داشت و رئیس‌الوزرای ایران شد و تا ۴ خرداد ۱۳۰۰ در این مقام بود.
سید ضیاء طباطبایی یزدی. پدرش سید علی آقا یزدی از خطبای مشهور عهد مظفری است که در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه به حوزهٔ علمیهٔ نجف رفت. وی در پی درخواست مظفرالدین میرزای ولیعهد از میرزای شیرازی به‌ منظور اعزام یکی از روحانیون حوزه برای زعامت دینی هموطنان به ایران بازگشت. سید علی آقا در زمان مشروطه تنها در چارچوب اقدامات مظفری با مشروطه خواهان موافق بود؛ اما بعدها در صف مخالفان مشروطه طلبان و همرزم شیخ فضل‌الله نوری قرار گرفت و حتی در دوران استبداد صغیر به ساری نیز تبعید شد. مادرش نیز دختری شیرازی بود که پدرش در سفری به شیراز با وی ازدواج کرد و سید ضیاء نیز نخستین فرزند وی بود.
سید ضیاء در پانزده‌سالگی، هم‌زمان با مشروطه‌خواهیِ مردم شیراز، فعالیت سیاسی خود را با حمایت از مشروطه با روزنامه‌نگاری آغاز نمود که البته هرچند یک بار به ‌دلیل توقیف، به بنیان روزنامه‌ای دیگر اقدام نمود. وی در ۱۷سالگی با همکاری دایی خود در اسفند ۱۲۸۵ نشریات اسلام و کمی بعد ندای اسلام را در شیراز منتشر کرد و به حمایت از مشروطه پرداخت. با توقیف نشریه، سید ضیاء که جان خود را در خطر می‌دید، با تغییر لباس به همراه هیئت تحریریه خود به تهران آمد.
سید ضیاء در ۱۳۳۵ ش مدتی زندانی شد و از آن پس از سیاست دوری کرد و در آبادی سعادت آباد در شمال غربی تهران به کشاورزی و دامداری مشغول بود. سیدضیاء در سال ‌هایی که خانه ‌نشین شده بود و به قول خودش از سیاست کناره‌گیری کرده بود، سفرهای زیادی به کشورهای اروپایی و به عربستان سعودی داشت. پیکر سیدضیاء در مقبرۀ ناصرالدین شاه قاجار در شهر ری به خاک سپرده شد.