کتابی برای بچّه‌های خوب*

حسین مسرّت

مثنوی بچّۀ خوب، سرودۀ مهدی آذر یزدی، یزد: اندیشمندان یزد، (چاپ پنجم)، 1384، رقعی، 128 صفحه، مصوّر.

27 سال پس از چاپ این مثنوی به وسیله اتشارات اشرفی در سال 1357، دوباره این کتاب شیرین، شیوا و زلال که حاصل ذوق، اندیشه و تراوش افکار کودک گرای آذر یزدی است، چاپ می شود. آذر همچون منظومۀ شعر قند و عسل و دیگر قصّه های بر ساخته و یا باز سازی شده از متون کهن، هدفی والا و نیک در جهت درست کرداری، درست گفتاری و درست اندیشی کودکان و نوجوانان امروز که جوانان آینده و بزرگان آینده ای دورتر هستند، در ذهن دارد.

آذر یزدی «قصّه های خوب برای بچّه های خوب» دارد. یعنی فقط بچّه های خوب باید این قصّه ها را بخوانند. طبعاً هیچ بچّه ای نمی گوید من «بد» هستم. پس این قصّه ها را می خواند و با خواندن آن می فهمد بچّه های خوب باید چه سان زندگی کنند. دنیا را چگونه ببینند. کژ و راست کدام است و راه درست به کدام سوی می رود.

آذر این شیوه را در این مثنوی هم پی گرفته است. یعنی این مثنوی فقط برای بچّه های خوب است ولی با زبان شعر، آن هم شعرهای ساده، شیوا و گویا. البتّه وی با ذهنیّتی که از امثال، حکم و داستان های پند آموز فارسی دارد به منظوم کردن این داستان ها همّت گماشته است.

عنوان فصل های کتاب چنین است: عالم بچّگی صفا دارد/ بچّۀ خوب کیست؟ خوبی چیست؟/ بچّۀ زشت و زیبا/ بچّۀ خوب باسواد و کتاب/ بچّۀ خوب چون کند بازی/ بچّۀ خوب و جامۀ مطلوب/ بچّۀ خوب در همه احوال.

در ویرایش جدید این کتاب پس از دیباچۀ تازۀ سراینده، ناشر، بخش هایی در آغاز کتاب با عنوان های: «استاد مهدی آذریزدی، آشنای همه» (نوشته: حسین مسرّت، «آذریزدی از زبان آذر یزدی» (در مصاحبه با سورۀ نوجوان) و بخشی در پایان کتاب با عنوان «کتابشناسی آثار آذریزدی» (پژوهش: پیام شمس الدّینی) را افزوده و چند تصویر هم به غیر از کارهای محمّد صبوری از خانم محبوبۀ مختاری افزوده است.

ناشر، همچنین به غیر از برطرف نمودن غلط های چاپی چاپ نخست، کلّیّۀ واژه های دشوار را مشکول و کلّیّۀ ابیات را اعراب گذاری کرده و قواعد سجاوندی و رسم الخطّ نوین را برای آسان خوانی اشعار به کار برده است.

آذریزدی در دیباچۀ تازه آورده است: «نمی دانم آیا هنوز هم مانند گذشته های دور خوانندگان امروزی را راضی می کند یا نه؟

خودم که مانند سایر اهل قلم، کارهای خود را دوست می دارم، آرزو کرده بودم که هرگاه این منظومه مورد پسند خاطر اهلش واقع شد، جزوه ای دیگر از حرف های باقیمانده را به آن بیفزایم که وعدۀ آن نیز در پایان کتاب داده شده بود، امّا در حال حاضر با حال و احوال 84 سالگی، دیگر شور و شوق گذشته را ندارم».

چند نکته گفتنی:

*با توجه به اینکه مخاطبان کتاب، کودکان و نوجوانان هستند. بهتر می بود، متن کتاب مانند چاپ پیشین، با حروف درشت تری چاپ می شد.

*به دلایل گفته شده، افزودن چند تصویر ساده و مناسب دیگر به تأثیر بهتر داستان ها یاری می رساند.

*علی رغم کوششی که ناشر به کار برده، باز چندین غلط چاپی در کتاب دیده می شود.

*برخی از تصاویر متن کتاب بهتر می بود، در برابر همان اشعار چاپ می شد، که از لحاظ بصری مؤثّرتر بود.

*اکنون 13 سال از چاپ کتاب  می گذرد و سال هاست در بازار نایاب است .کاش ناشر اقدام به چاپ آن می کرد.

*پیمان یزد(1397/10/30)