زندگی، آثار و خدمات غلامرضا آگاه (7)

پژوهش و نگارش
حسین مسرّت
سفر به اروپا و خاورمیانه
مرشدزاده (آگاه) دگر بار با پشتی بانی علی اکبر داور در تیر 1314 ش و با موافقت دولت ایران و ادارۀ کلّ تجارت ایران در سفری شش ماهه به نماینگی از دولت ایران از نمایشگاه های بین المللی – تجاری لایپزیک در آلمان غربی، بروکسل در بلژیک (همراه با علی اکبر صنعتی زادۀ کرمانی ) سفر کرد تا محصولات کشاورزی جنوب ایران را معرّفی نماید. وی به غیر از دیدار از کشورهای: فرانسه انگلستان، آلمان غربی، از مناطق پسته خیز سیسیل ایتالیا، سوریه ، فلسطین ، عراق، لبنان و مصر نیز دیدار کرد و محصول پسته ایران را در این کشورها عرضه و معرّفی کرد وی در این سفر 250 کیلوگرم پسته و مقداری دیگر از کالاهای صادراتی مانند کراوات ابریشمی** و گیوۀ یزدی به همراه برد که به سران و نمایندگان مجلس کشورهای مورد دیدار هدیه دهد . در مراجعت، علی اکبر داور از نتایج سفر او تقدیر کرد.

ابتکاری نو
این سفرها هرلحظه به او ایده ای واندیشه ای نو می داد، چنانکه از ابتکارات او می توان به پیوند زدن درختان وحشی جنگل بنه کوهی، بادام کوهی و ارژن بویژه در کوهستان های جیرفت ، جبال بارز و بافت و تبدیل محصول آن ها به پسته و بادام از سال 1300 ش اشاره کرد که این طرح را در سال 1302 ش به دولت ارائه داد .
در سفر داور به رفسنجان به سال 1312 ش مرشدزاده (آگاه) به او پیشنهاد داد که می توان هزاران هکتار درختان جنگلی بنه و ارژن را از طریق پیوند زدن به درختان پسته و بادام تبدیل کرد و درختانی که محلی ها برای تهیۀ ذغال می سوزانند به درختان بارور مبدل ساخت . و در سال 1314ش مورد موافقت اصولی داور وزیر وقت دارایی قرار گرفت و به گونۀ آزمایشی اجرا شد و براساس تصویب نامۀ هیئت وزیران قراردادی چهل ساله با آگاه بسته شد که درخت های جنگی منطقه را پیوند بزند و محصول به دست آمده بر پایۀ قرارداد تنظیم شده با دولت به صورت مشارکتی تقسیم شود. مرشدزاده (آگاه) در این کار دست به ریسک بزرگی زده بود .کاری با آن وسعتف نیرو و سرمایۀ عظیمی هم می خواست .وی تمام سرمایۀ تجارتی و کشاورزی خود را برای این کار به جریان انداخت. با درگذشت مشکوک داور در سال 1315ش ، وی دیگر پشتی بانی نداشت. و دولت هم به تعهدات خود عمل نکرد، ازینرو خود به رغم دشواری های پیش رو یگانه دست به کارشد و با بکار گیری سالیانۀ 100 تا 300 نفر کارگر در جنگل های پراکندۀ کرمان به عملی کردن طرح خود پرداخت و توانست محصولی بین 25 تن پسته و 15 تن بادام را برداشت کند و چون منطقه نا امن بود، تقریباً دو برابر این مقدار را محلّی ها می بردند و می چیدند و به دست آگاه نمی رسید . مهدی آگاه در این باره می گوید : «مرحوم آگاه پس از صرف هزینۀ بسیار جهت پیوند درختان جنگلی در آستانۀ ورشكستگی قرار گرفت، البته تقلا و تلاش زیادی برای رهایی از آن انجام داد، سرمایۀ زندگیش را هم از دست داد، امّا به كمك مرحوم ارجمند كه یكی از دوستان وی بود و اعتماد و كمك های مردم باعث شد از ورشكستگی نجات پیدا كند».(زنده یاد غلامرضا آگاه)
جالب آنکه در همان موقع، قحطی گسترده ای در کوهستان های کرمان رخ می دهد و آگاه با هوش وافر خود شروع به کاشت حبوبات می کند که مشکلی برای خانوادۀ پیوند زنان پیش نیاید.(عشق کار: 31)