واژه ها و اصطلاح های گسترده در تاجیکستان (9)

حسین مسرّت

کرسی چه = صندلی ، چهارپایه، صندلی کوچک

کرَم = (karam) کلم

کس = نفر

کسَل= (kasal) بیمار

کِشال کردن= آویزان کردن

کِشاله نکن= طول نده

کِشال یافتن = طولانی شدن ، مانند گویش یزد

کِشت گذرانیدن = کشت کردن

کُشتن = خاموش کردن، چراغ را کشتن

کشنیز = گشنیز

کفتر= کبوتر. به همین گونه در یزد به کار می رود.

کفلیز = (kafliz) کفگیر، ملاقه

کفیدن = ترکیدن

کفیر= نوشیدنی درست شده از شیر تخمیر شده با دانۀ کفیر

کلان = (kalan) بزرگ، رهبر ، بزرگ تر

کلان پشه = مگس

کلانتر = بزرگ تر

کلند = (kaland) بیل سر کج

کلوچه = نان خانگی

کلّه کدو = آدم بی عقل

کمانَک = پرانتز

کمبودی= نقص، اشکال

کمپوت = (kamput) آب میوه (فرانسوی)

کمَش = (kamesh) حدّاقل

کم نمایی = کم پیدایی؟ ، در دیدار و احوالپرسی گویند.

کنده = (kandaeh ) قطع

کِواس = آب خلیب ، عصارۀ خلیب (نوعی نان) از آب و شکر (روسی: Квас‎)

کوچُک = سگ (ازبکی)

کوچه = خیابان کم عرض ، کوچه

کورپشه = پشۀ بزرگ ، در گلپایگان، پشه کوره گویند.

کورپه = لحاف

کورپه چه = تشک چه

کورس = (курс) سال آموزشی دانشگاهی (روسی)

کوزه = گلدان

کوزه چه = گلدان کوچک

کوزه چه = دیزی ، دوره

کولاب = در 200 کیلومتری دوشنبه و محلّ آرامگاه میر سیّد علی همدانی است.

کون خلته = فرزند کوچک ، ته تغاری

کوه چَپه کردن = کنایه از کار زیاد کردن

کهنه = عتیقه، قدیمی، فرسوده

کهنه فروشی = عتیقه فروشی

کیلین = عروس .برگرفته از گلین ترکی

کینجه = فرزند کوچک ، ته تغاری

کینو/ کینا = (кино) سینما (روسی)

گازت = (Газета)روزنامه (روسی)

گپ = بحث ، گفت وگو، حرف ، سخن، صحبت

گپ زنید = بگویید

گذرش= انتقال، دورۀ انتقالی

گُرده = (gordah) قلوه

گرسنه نشینی= اعتصاب غذا

گزَک = (gazak) ساندویج . در تاجیکستان، «باتربراد» و «زاکوشکه» (هر دو واژۀ روسی) هم می گویند.

گزیدن = دندان گرفتن

گشایَک = دربازکن

گشایید = بگشایید ، باز کنید

گفتن می توانستم کردن = می توانم بگویم

گفتن می توانستند= می توانند بگویند

گفت و شنید= مذاکرات

گل چَنبره = حلقۀ گل

گُمان بَر = مظنون

گنده = (( gandah فاسد ، هر چیز بد ، مانند یزد: فلانی آدم گنده ای است.

گورانیدن = خاک کردن مرده

گورگاه = مزار، گورستان

گوشت خانه = قصّابی ( تاجیک های چین)

گوش پهن گذاشتن = به خوبی گوش دادن

گوش کرده توانستن = بتوانیم گوش کنیم

گول = گُل

گوناگون فکری = فکرهای مختلف

لاقید= بی نظم

لای = کرم ، (حشره)

لای= گِل

لب لبو = (lab labu) چغندر

لبّی = (labbay) لبیک (عربی) ، بله ، بفرما، بگو

لَت = ضربه

لَت خوردن = مضروب شدن

لت و کوب کردن= کتک زدن

لًعلی = سینی بزرگ

لَقمان = یک نوع خوراک آبکی با رشته (اُزبکی)

لَگ لَگ = لک لک

لَلَمی = دیمی، یک نوع کِشت

لوله کباب = کباب کوبیده