حسین مسرّت* دانشنامۀ مزدیسنا: جهانگیر اشیدری، واژهنامه توضیحی آئین زردشت، تهران: مرکز، چاپ سوم، 1383، وزیری، 515 ص.کتابی پایه و فراگیر برای هر ایرانی دوستدار تاریخ و فرهنگ کهن خود. نویسنده در این دفتر، هزاران نام، واژه، گزاره و پنداره که بهگونهای با آیین زرتشت پیوند دارد و بخش شایانی از فرهنگ ایران باستان را در خود دارد، با چینش الفبایی، همراه با آوانویسی، گزارش و روشن کرده است. فراوانی منابع نویسنده، نشان از ژرفنگری وی در زمانهایی دارد که دستاندرکار گردآوری این کتاب بوده است.*دانشنامۀ مشاهیر یزد: محمّد کاظمینی، یزد: بنیاد ریحانةالرّسول یزد، ویرایش دوم، 1382، رحلی، 3 ج، 2210 ص، مصوّر.در این دانشنامه که گزارش زندگی و آثار نزدیک به 6000 تن از بزرگان، رجال سیاسی و اجتماعی و تاریخی، سخنوران، نویسندگان، ادیبان، خبرگان، دانشمندان و ... یزد آمده. گزارش زندگی و نگارۀ بیش از 100 نفر از بزرگان و ناموران زرتشتی، بهویژه شهدای زرتشتی در جنگ ایران و عراق گنجانده شده است. پژوهشها بهجز کتاب و اینترنت، میدانی هم بوده و دستاورد تلاش پیگیری شهریار هیربد، پژوهشگر سختکوش گروه زرتشتیان یزد است.*دخمۀ چم: نسیم علیپور، پایاننامۀ دانشگاهی پس از آن به نام «دادگاه چم» چاپ شد.بنگرید دادگاه چم.*دخمه – دادگاه: کیخسرو اشتری قاسمآبادی، مقدّمه: دین شاه جی جی بائی ایرانی، بمبئی: انجمن ایران لیگ، 1306، رقعی، 46 ص.دربارۀ آیینهای دخمه گذاری، نقشۀ زمین دخمه و جز آن.*دخمههای زرتشتیان یزد: حسین مسرّت، یزد: سازمان ملّی حفاظت آثار باستانی ایران- دفتر فنی یزد: 1365، بیاضی، 13 ص، مصوّر.نخستین پژوهش یگانه دربارۀ برجهای خاموشان یزد است که با نگاره و نقشه همراه شده است. نیز بنگرید به همین کتاب، بخش بناها, ...ادامه مطلب
حسین مسرّت*سالنامۀ دبیرستان کیخسروی [یزد]، به کوشش و سردبیری: پریبرز نسیمی و جمشید بندریان زاده، یزد: [دبیرستان کیخسروی]، 1314، رقعی، 82 ص، مصوّر.نخستین سالنامۀ چاپشده در یزد است و دربردارندۀ گفتارهایی چون: تاریخچۀ کوتاه دبیرستان و دبستانهای وابسته به آن و آمار و گزارش مصوّر دبیرستان است. این دبیرستان «در سال 1268 ش یعنی موقعی که نهفقط در یزد، بلکه در سایر شهرهای ایران مدارس آبرومند، کم و انگشتشمار بود، به دست روانشاد کیخسرو مهربان رستم که از خیرخواهان و دانشپروران زرتشتی بوده است، تأسیس شد.» *ستی پیر (قلعه اسدان): دینیار شهزادی، پژوهش موجود در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد، مصوّر.دربردارندۀ گزارشی از بخشها و پیشینۀ این پیرانگاه کهن که هرساله زرتشتیان ایران و گیتی به پابوسی (زیارت) آن میروند، هست. در متون کهن به نام قلعۀ هستبندان هم آمده است.*سرزمین جاویدان... .: دبیرخانۀ کنگرۀ جهانی زرتشتیان، ترجمه: هوشنگ افشاری، تهران: دبیرخانۀ کنگرۀ جهانی زرتشتیان جهان و نور، 1378، وزیری، 474 ص + 540 ص. مصوّر، رنگی.مجموعۀ گفتارهایی که در یادوارۀ ششمین همایش جهانی زرتشتیان در تهران، دربردارندۀ دهها گفتار تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، دربارۀ پیشینه، آمار ، سازمان، زندگی، گذشته و آیندۀ زرتشتیان دنیا، ایران و یزد. بسیاری از یزدیها مانند شادروانان پروفسور کسری وفاداری و خداداد خنجری در این همایش بودند. *سرزمین و مردم ایران: عبدالحسین سعیدیان، تهران: علم و زندگی، چاپ سوم، 1363، وزیری، 1263 ص، مصوّر.نویسنده با انگیزۀ شناخت ویژگیهای بومی، سرزمینی و آماری مردم ایران به شناسایی گروههای قومی، نژادی و دینی هر گوشه از ایران دستزده و در بهرۀ استان یزد (720-682) بخشی نیز ویژۀ آیینهای زر, ...ادامه مطلب
حسین مسرّت*فرهنگ بهدینان شریف آباد اردکان یزد: مهرداد قدردان، تهران: فروهر، 1401-1402- 3ج.واژه نامۀ گویشی و تحلیلی شریف آباد.*فرهنگ زردشتیان استان یزد: صدّیقۀ رمضانخانی، تهران: سبحان نور؛ پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی یزد، 1387، وزیری، 566 ص، مصوّر، رنگی.کتاب در دو بهرۀ فراگیر و 15 بخش سامانیافته که بخشهای یکم تا سوم، به پیشینه و شناسایی دین زرتشتی، وضعیّت و کوچ زرتشتیان، تاریخچۀ زرتشتیان یزد و باورهای دینی آنان میپردازد و در بخشهای چهارم تا پانزدهم، به فرهنگ عامیانۀ زرتشتیان یزد، دربردارندۀ باورها، داستانها، ترانهها، لالاییها، سرودهها، پوشاک، بازیها، بناهای تاریخی، خانههای سنّتی، برزنها، آتشکدهها، زیارتگاهها، غذاها، خوراکها، جشنها، بزرگان، خدمات و آیینها همراه با نگارهها میپردازد. نیز بنگرید به همین کتاب، بخش شناسایی کتاب. *فرهنگ زرتشتیان استان یزد: کیخسرو کشاورز، سوئد: اسکلستونا، 1371، 2 ج.بنگرید به نمونۀ پس از این.*فرهنگنامۀ گویش زرتشتیان استان یزد، آمریکا، 1993 م.کتاب در دو بخش سامان یافته ، بخش نخست، دربردارندۀ روشهای دستوری گویش زرتشتیان استان یزد و بخش دوم واژهنامه با برابر نهاد فارسی امروزی آن است. پرستشگاههای زرتشتیان استان یزد، نامهای ویژۀ زنان و مردان زرتشتی تا پیش از 1300 ش نیز در این کتاب پیوست است. (برگرفته از کتاب خانم فرانک فیروزبخش با نام بررسی ساختمان دستوری گویش بهدینان). *فرهنگ و پوشاک زرتشتیان یزد: منیژۀ فرقانی، پایاننامۀ کارشناسی در رشتۀ تکنولوژی طرّاحی و دوخت مرکز آموزش عالی دختران تهران (سمیّه)، استاد راهنما: مهناز ترابیان: 1373، رحلی، 136 ص، مصوّر، رنگی.این پژوهش با همکاری سازمان میراث فرهنگی استان یزد انجامشده و نسخهای از, ...ادامه مطلب
[رضا ملاحسینی]نخستین همایش یزدشناسی نکوداشت استاد ایرج افشار در روز پنجشنبه 18 اسفندماه و همزمان با یکمین سالروز درگذشت استاد افشار در محل تالار فرهنگیان یزد برگزار گردید. در ابتدای این همایش که به ه, ...ادامه مطلب