کاریز یزد

حسین مسرّتدر آذر 1398 ش، یازدهمین برنامه از رشته نشست‌های شب‌های فرهنگی یزد ویژۀ دبیرستان کیخسروی بود. این برنامه با کوشش و سرمایۀ سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری یزد، وهمراهی خانۀ صلح و اندیشه و گروهی از سازمان‌های دیگر برگزار شد. مهندس سپنتا نیکنام، هموند زرتشتی شورای شهر یزد و مهندس میترا رئیسی از سخنرانان‌های زرتشتی این نشست بودند، همچنین دکتر جمال‌الدّین عزیزی، شهردار یزد، مهندس حسن دهقان شیری، مدیر دبیرستان کیخسروی، دکتر عباسعلی دانافر، مدیر کلّ آموزش‌وپرورش استان یزد و دکتر مهدی برهان پور، هموند هیئت‌علمی دانشگاه یزد از سخنرانان دیگر این برنامه بودند.اکنون دبیرستان با نام دورۀ دوم متوسّطه - نظری پسرانۀ دولتی کیخسروی در بخش 2 آموزش‌وپرورش یزد کاربری دارد و در سال آموزشی 1399- 1400 ش، دارای 392 دانش‌آموز در سه رشتۀ انسانی، تجربی و ریاضی با 13 کلاس، 38 دبیر و 4 معاون، کاربری آموزشی دارد. مدیر کنونی دبیرستان، مهندس حسن دهقان شیری و دارای کارشناسی ارشد شیمی است.دبیرستان ماندگار با رویکرد به پیشینه و آنچه که تاکنون گفته شد و با نگرش به نشانه‌های زیر، بایسته و شایسته است که این دبیرستان هم در ردۀ دبیرستان‌های ماندگار کشور به ثبت برسد.«امّا شاخص‌های انتخاب مدارس ماندگار چیست؟1. قدمت و سابقۀ آموزشی بیش از نیم‌قرن.2. داشتن اعتبار و پیشینۀ درخشان علمی، فرهنگی و تاریخی در سطح ملّی و بین‌المللی.3. برخورداری واحد آموزشی از امتیازاتی نظیر مؤسّسانی دارای شخصیتی معنوی و شاخص یا سابقۀ فعالیت چهره‌های برجسته و ممتاز در واحد آموزشی.4. داشتن فارغ‌التحصیلان برجستۀ علمی، فرهنگی و اجتماعی.5. داشتن فعالیّت موفق آموزشی، علمی عملی و فرهنگی در سال‌های اخیر، موفقیّت دانش‌آموختگان این مدارس, ...ادامه مطلب

حسین مسرّت-------------: «سالنامۀ دبیرستان کیخسروی یزد»، در کتاب: یزد، یادگار تاریخ، تهران: دف، ویرایش دوم، 1395، ج 1: 249.-----------------: یزد یادگار تاریخ، تهران: دف، ویرایش دوم، 1395، ج 1.مصحفی، عبدالحسین: «گفتگو با عبدالحسین مصحفی، معلّم مؤلّف ریاضی و مترجم کوشای کرمانی (یاد ماندگار)»، گفت‌وگو‌کننده: جواد محقق، رشد معلّم، ش 155(بهمن 1379)‏.میرزا مهربان رئیس: «شرح‌حال ماستر خدابخش»، فروهر، س 15، ش 11 و 12: 470.نسیمی، پریبرز: «خدمات اجتماعی زرتشتیان در یزد» ارمغان، دورۀ سی و دوم - ش 7 (مهر 1342‏):321-322.------------: «تاریخچۀ مختصر دبیرستان کیخسروی یزد»، سالنامۀ دبیرستان کیخسروی یزد، 1315 : 11-22.[نسیمی، پریبرز]: «دبیرستان کیخسروی»، سالنامۀ فرهنگ یزد (سال آموزشی 1328 -1327)، ص 25-28.[نسیمی، پریبرز]: «دبیرستان کیخسروی»، سالنامۀ فرهنگ یزد (سال آموزشی 1329 -1328)، ص 30-33. [نسیمی، پریبرز]: «دبیرستان کیخسروی»، سالنامۀ فرهنگ یزد (سال آموزشی 1332-1333)، ص 47-48.[نسیمی، پریبرز]: «دبیرستان کیخسروی»، سالنامۀ فرهنگ یزد (سال آموزشی 1341-1342)، ص 113-115.[نسیمی، پریبرز]: «دبیرستان کیخسروی یزد»، پندارها، س 1، ش 4 (15/6/1331): 5-7.-------------: «سیزده باب دبستان‌های دهات یزد که وابسته به مدرسۀ کیخسروی بودند»، فروهر، س 21، ش 11 و 12(آذر و دی 1365):2-7؛ س 22، ش 1 و 2 (فروردین و اردیبهشت 1366): 1-5.-------------: «مدرسۀ کیخسروی»، فروهر، س 21، ش 9-10(بهمن و اسفند 1365):3-6.نمیرانیان، کتایون: زرتشتیان ایران پس از اسلام تا امروز، کرمان: مرکز کرمان شناسی،1382.هیربد، شهریار: خاطرات رستم شاپور مهر، مشهد: پاپلی، 1393، ج 3.دیگر منابع«آغاز مرمّت دبیرستان تاریخی کیخسروی یزد بااعتباری بالغ‌بر , ...ادامه مطلب

برای اینکه کودک را دهد یاد:«ز مهرِ باب، بهتر جورِ استاد»«دبستانِ خوشِ کیخسروی» شدبه دستِ «مهربان کیخسرو» ایجادسید فضل‌الله طباطبایی ندوشن (امید)پیش‌درآمدپارسیان هند (زرتشتیان ایرانی‌تبار) هنگامی‌که از چگونگی زندگی رنج‌بار و نا به سامان هم‌کیشان خود در ایران آگاه می‌شوند، در پی چاره‌اندیشی برمی‌آیند و با بنیان انجمنی به فکر یاوری مالی و معنوی به زرتشتیان ایران می‌افتند و نمایندگانی را از سوی خود به ایران می‌فرستند که نخستین آن مانکجی لیمجی هوشنگ هاتریا (1192-1269 ش) بود که به سال 1854 م (= 1233 ش) به ایران آمد و همراه با پیگیری برداشتن حقّ جزیه و دیگر کارهای بایسته برای آسایش زرتشتیان، ارزنده‌ترین کار خود را بنیان آموزشگاه هایی برای آموزش دانش آموزان زرتشتی دانست. «زیرا از تأسیس دولت صفویه تا سال 1870 م (1249 ه.ش) زرتشتیان نمی‌توانستند برای فرزندان خود مدرسه داشته باشند.»(دهقان نیری: 58) ازاین‌رو نخست در تهران یک مدرسۀ شبانه‌روزی بنیان گذاشت و یک سال و اندی پس‌ازآن برای گردآوردن دانش‌آموز راهی دو شهر بزرگ زرتشتی نشین ایران یعنی کرمان و یزد شد. وی با تلاش بسیار و با خوشنود کردن پدران توانست 12 کودک از کرمان و 20 کودک را از یزد به همراه خود به تهران بیاورد و با سرمایۀ خود آموزش دهد. (شهمردان، تاریخ فرزانگان: 626) ولی در بار دوم که با فرستادن ملا اردشیر مرزبان به همراه پول نقد به یزد به خرسند کردن پدران برای فرستادن کودکان به تهران براثر بدگویی برخی چشم تنگان کامیاب نشد، به‌ناچار و برای دنبالۀ جنبش فرهنگی خود به بنیان دبستان‌ها در یزد دست زد و برای آموزش کودکان، استاد جوانمرد شیرمرد را به یزد فرستاد. (همان: 639) مانکجی همچنین قانون نامچه‌ای برای آموزشگاه‌های وقفی و نیکوکاری خود , ...ادامه مطلب